God stelpt geen oliewonden

De aarde als een heilig, levend wezen eren, zal de wonde die BP in de Golf van Mexico heeft geslagen niet stelpen, in tegenstelling tot Naomi Klein vorige week in De Standaard beweerde.
In haar bijdrage bijdrage in De Standaard van vorige week is Noami Klein er rotsvast van overtuigd dat de olieramp voor de kusten van Louisiana de mens een lesje in nederigheid heeft geleerd. De BP-catastrofe, schrijft ze, heeft namelijk aangetoond dat onze mathematische en geologische modellen altijd te kort zullen schieten in hun voorspellende functie. De natuur zal de mensheid altijd een stapje voor zijn. En tegenover die overmacht die vernietigend kan uithalen, past alleen een religieuze houding van nederigheid, behoedzaamheid en ontzag.
De filosofische implicaties van deze visie zijn gigantisch. Want de Canadese verwerpt met één pennenstreek de vertrouwde wereld van Galilei, de eerste wijsgeer in Europa die het mogelijk achtte ‘het boek van de natuur’ volledig te vertalen in mathematische fysica. Na vier eeuwen wetenschappelijke activiteit toont Klein nu een wereld die zich deels onttrekt aan de totalitaire wetten van natuurvorser. Ze laat een aarde zien die met gemak het intellectuele vermogen van de mens overstijgt en eeuwig duister blijft voor het licht van de rede. Metafysisch uitgedrukt: er is méér in deze wereld dan we doorgaans met ons verstand vermoeden.
Botsende driften

Dat is een interessante these. Dat onbevattelijke méér is voor Klein het bewijs dat de wereld nooit een dode machine is geweest, maar een levend iets dat nu door BP afziet. Dat het personeel van het oliebedrijf niet in staat blijkt het gat in de Golf van Mexico te dichten, komt door de overmacht waartegen het moet opbotsen. Het maandenlange menselijke falen, zegt de bekende ecostrijdster, is daarom zoveel als een overwinning van de ontembare natuur op de eindige natuur van de mens. Deze triomf is dus bovenmenselijk.

Wat het menselijke overstijgt en zelf op een bepaalde manier leeft, noemt Klein in haar essay ‘heilig’, ‘goddelijk’, ‘een mysterie’ –begrippen die in seculiere tijden onwennig aandoen en al zeker in een wetenschappelijke context als de deze. Toch doen ze hard denken aan de romantici in de 19de eeuw die de sublimiteit en de grootsheid van de natuur verheerlijkten in hun literatuur, hun kunstwerken en muziek. Het roept ook reminiscenties op van het vitalisme van de Duitse filosoof Nietzsche die meende dat de wereld een onuitputtelijke bron is van tegenwerkende krachten, oncontroleerbare machten en eeuwige, botsende driften. En net als deze filosofische stromingen pleit Klein ervoor de oplossing te zoeken in het innerlijke van de mens. Daarover schrijft ze: “De aarde heilig noemen is een manier om onze nederigheid uit te drukken tegenover krachten die we niet helemaal begrijpen. Met wat heilig is, moet behoedzaam, zelfs met ontzag worden omgegaan.”
Laconiek antwoord

Is dat een goede strategie? Zal de geëngageerde andersglobaliste met haar wijsgerige stelling milieuonvriendelijke bedrijven kunnen overtuigen de goddelijkheid van de natuur te eren? Neen. Want het goddelijke heeft nog nooit een lekkend gat gedicht. Een laconiek antwoord, geef ik toe, maar met de bedoeling een meer fundamentele kritiek op Klein duidelijk te maken: we gaan de wereld niet redden door haar meer goddelijk te maken, maar we moeten het goddelijke meer verwetenschappelijken.

Geloofscrisis

De BP-catastrofe heeft niet het einde ingeluid van het wetenschappelijke wereldbeeld, waarvan de fundamenten werden gelegd door Galilei, Copernicus en Newton. Het heeft wel de illusie doorprikt dat ‘het boek van de natuur’ al volledig vertaald zou zijn. In die zin zal de olielek ook geen geloofscrisis in het eigen kunnen teweeg brengen zoals Klein hoopt, maar net het tegenovergestelde bereiken: het zal de vorser nog sterker stimuleren via de wetenschap het probleem op te lossen.

Wat ik daarmee bedoel? Het wetenschappelijke optimisme zegt dat alles in principe begrijpbaar en voorspelbaar is, zolang we alle factoren kennen. Als we een muntstuk in de lucht gooien, dan kunnen we, indien we de nodige data hebben, op voorhand voorspellen of het kop of munt zal worden. Probleem echter is dat niemand ooit in staat is gebleken om een formule uit te denken die alle fysische grootheden incorporeert, hoewel dat principieel mogelijk moet zijn. Wil dat zeggen dat we in dit ‘simpele’ voorbeeld geconfronteerd worden met het ‘heilige’, met een ‘mysterie’? Neen, maar wel met ons eigen onvermogen om met alles rekening te houden. En dat tekort aan schranderheid is niet gelijk te stellen met het teveel dat de Canadese het goddelijke noemt.
Consumptieleven

Deze realiteit te hebben erkend, kan –kán– BP een hele argumentatie op poten zetten ter zijner verdediging. Je kunt namelijk niet achteloos God, die zich toont en verbergt in het goddelijke, erbij betrekken en tegelijk zeggen dat de olieramp volledig de schuld is van de mens. Het mysterie heeft ons gestraft omdat we het geschonden hebben –zonder dat we dat overigens wisten, anders is het geen mysterie meer, zou een sofist in dienst van BP kunnen argumenteren. Het oliebedrijf kan zelfs aanvoeren dat het in naam van de mensheid een strijd levert tegen het hogere dat eigenzinnig handelt tegen de mens in. Want waarom zou dat gat anders niet spontaan stelpen: is dat geen teken van transcendente halsstarrigheid? En waarom moest het goddelijke in de eerste plaats die oliebron zo diep in de zee verbergen: om de mens te sarren? Tegelijk daagt het mythische, zoals door Klein bepaald, de mens uit zijn wiskundige modellen te optimaliseren, zodat een tweede ramp vermeden kan worden. Met andere woorden: de redding ligt niet in een nederige houding, kan BP zeggen, maar in de optimalisatie van het eigen denkvermogen dat ons consumptieleven op pijl moet houden.

Klein wil de mens tot behoedzaamheid aanmanen, maar ze prikkelt hem alleen maar door de natuurlijke overmacht als een te kloppen realiteit voor te stellen, als een mysterie dat moet worden ontheiligd voor ons eigen welzijn. Ze wil de top van BP duidelijk maken dat falen meer dan waarschijnlijk is, maar ze zegt niet –kan niet zeggen– dat het ongeluk volledige op conto van het bedrijf te schrijven is, want het is ook het hogere dat stug zijn hoogte in stand houdt. Ze wil het ‘voorzorgsprincipe’ aanmoedigen dat op een proactieve manier nadenkt over potentiële gevarenscenario’s en dat mogelijke oplossingen op voorhand aanreikt. Maar hoe kan ze dat hard maken als het grootste gevaar volgens haar principieel niet te doordringen valt? Geloven in het mysterie is het risico aanvaarden om als gelovige bedrogen uit te komen. Dat is een positie die me in dit geval niet zint.

Wil de auteur van de ‘Schoktherapie’ en ‘No logo’ dus resultaten boeken, dan moet ze het over een filosofisch andere boeg gooien. De mens raakt in deze wereld nergens met het goddelijke, want dat kiest de kant van BP. Wat zal het dus zijn: een menselijk fout of een grap van God?



Met olie besmeurde vogel
De BP-ramp vernietigt het leven in de Golf van Mexico


32 thoughts on “God stelpt geen oliewonden”

  1. I just want to mention I am just all new to blogging and site-building and truly savored your web site. Almost certainly I’m going to bookmark your site . You certainly have very good well written articles. Thank you for revealing your web page.

  2. I just want to say I am beginner to blogs and actually liked you’re web site. Almost certainly I’m planning to bookmark your website . You surely have remarkable article content. Thanks a bunch for sharing your web-site.

  3. I simply want to tell you that I’m beginner to weblog and honestly savored you’re blog. Almost certainly I’m planning to bookmark your website . You surely come with very good writings. Regards for sharing with us your webpage.

  4. I simply want to say I’m newbie to weblog and truly savored your web-site. More than likely I’m going to bookmark your blog . You certainly come with awesome well written articles. Thanks a bunch for sharing with us your web-site.

  5. I simply want to tell you that I am beginner to blogs and actually loved you’re web blog. Probably I’m likely to bookmark your blog . You surely come with awesome posts. Bless you for sharing with us your website.

  6. I just want to say I am beginner to blogging and site-building and truly enjoyed your web-site. Very likely I’m likely to bookmark your blog . You surely come with superb articles. Many thanks for sharing with us your web site.

  7. I just want to say I am just very new to weblog and really loved you’re website. Almost certainly I’m planning to bookmark your blog . You surely have very good articles. Regards for revealing your web site.

  8. I simply want to mention I am very new to blogging and seriously liked this blog site. Almost certainly I’m planning to bookmark your website . You certainly come with really good writings. Appreciate it for revealing your website.

  9. I simply want to tell you that I’m beginner to weblog and truly loved this web-site. More than likely I’m likely to bookmark your blog . You actually have remarkable well written articles. Cheers for sharing your web page.

  10. I just want to say I am just beginner to blogging and site-building and honestly loved this blog site. Probably I’m want to bookmark your blog post . You amazingly come with excellent articles and reviews. Thanks a bunch for sharing your blog.

  11. I simply want to say I am beginner to blogs and seriously enjoyed your web page. Probably I’m planning to bookmark your site . You really come with awesome articles. With thanks for sharing with us your web-site.

  12. Beautiful topic but I’m not confident that I agree with what you are saying. Papers like this have changed the way the web was formed and created. Is it really as easy as converting out the direction and watching the WWW change?

  13. Greetings. The author’s specify is Casey Tomlin and the wife did not like it at the. To help puzzles is the business she may well never ward off doing. After becoming out behind his perform for extended he become a customer service symbolic. Years ago we changed to East Dakota but will never ever move.

  14. Javier is how he’s called and this man feels comfortable when we use the full name. Montana is very much where the lady home must be. He used regarding be not working but at this moment he is a stock options control as well order filler. It’s not a known thing regrettably what she likes running is going through ballet yet somehow she’s started taking from new techniques lately.

  15. Thank you for sharing superb informations. Your site is so cool. I’m impressed by the details that you have on this website. It reveals how nicely you perceive this subject. Bookmarked this web page, will come back for extra articles. You, my friend, ROCK! I found just the info I already searched everywhere and just could not come across. What an ideal website.

  16. I precisely desired to appreciate you again. I am not sure the things that I wouldve made to happen in the absence of the type of ideas documented by you over such a field. It truly was a real scary condition for me, but coming across a professional fashion you processed it made me to leap for contentment. I am just happier for the support and then wish you really know what a powerful job you happen to be undertaking instructing the others by way of your websites. Probably you havent got to know any of us.

Een reactie achterlaten op zoritoler imol Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *