Het kleine Higgs blijkt het grote niks

Halleluja. Het god-deeltje bestaat. In meer wetenschappelijk jargon: het Higgs-boson, een minuscuul partikel dat de werkelijkheid kan helpen verklaren. Wellicht vandaar ook zijn vulgariserende naam – omdat het gebruik van een theologische term als god inspeelt op een latent verlangen tot almacht, eigen aan iedere mens.

En toch. De spanning, de opwinding, het optimisme van de wetenschappers bij hun ontdekking: ik deel die niet. Meer nog, het enthousiasme ergert me. Nochtans worstel ik als elke andere mens met dezelfde filosofische kwesties: wat is nu precies de werkelijkheid? Waaruit bestaat het leven? Wat is de kern van het bestaan?
Wie kan volgen, mag het zeggen
Sinds enkele eeuwen wordt het antwoord op deze vragen vooreerst gezocht in de fysica, chemie en gesofisticeerde varianten als kwantummechanica en biochemie. Dat zijn positieve wetenschappen die zich inlaten met natuurlijke krachten, met dimensies tot de honderdste graad, met complexe DNA-vervlechtingen en amorfe elementen als nucleonen, elektronen en quarks, onzichtbaar met het blote oog. En nu dus ook: het Higgs-deeltje, een soort energieveld dat de kleinste onderdelen van materie hun massa geeft.
Is daarmee het bestaan opgehelderd? Neen. Integendeel. Hoe verdienstelijk ook, het experiment in het dure, Zwitserse Cern-lab roept alleen maar meer vragen op. Bijvoorbeeld: waaruit is dat veld op zijn beurt opgebouwd? Uit golven? Snaren? Wat steekt daar – letterlijk – achter? Want een Higgs-boson kan niet zomaar zijn. En zo blijven we bezig, tot in het oneindige, flirtend met de grens van het niets. Het ‘laatste antwoord’ blijft eeuwig verborgen. Voor mij het signaal om af te haken.
Waarvan? De pretentie van de exacte wetenschappen: de vaste overtuiging dat ze als enige discipline het wezen van de dingen blootlegt, van de menselijke soort tot de rest van de werkelijkheid. Niet dus, zo bewijst het Higgs-speeltje.
Hoe revolutionair ook, in het dagelijkse leven speelt het elementaire deeltje geen enkele rol van betekenis. Omdat het geen praktische functie heeft, geen morele waarde uitstaat. Het verklaart op generlei wijze ons spontane denken en handelen. Om de simpele reden dat, behalve enkele geniale freaks, niemand begrijpt wat het is. Het Higgs-boson gaat ons bevattingsvermogen te boven, hermeneutisch is het een onding. In termen van de Duitse denker Nietzsche: het heeft de hardnekkige schijn van een verborgen ‘achterwereld’. Omdat het zich ver weg van de menselijke zintuigen bevindt en zich schuilhoudt in een onaards niemandsland, voorbij het empirische. Intellectueel en intuïtief zegt het de meesten van ons heeltegans niets.
Te klein om groot te zijn
Anders verwoord. De wetenschap verliest haar primaat als universele verklaring, doordat de mens niet langer kan volgen. De sterveling, van nature een meerwaardezoeker, kan persoonlijk niets aanvangen met het Higgs-deeltje. Het maakt totaal geen deel uit van zijn concrete leefwereld en zijn spontane, naïeve impulsen, reacties, ervaringen. In existentiële zin is het dus zinloos. Het leidt nergens naar.
Daarom is het bijzonder ironisch dat het Higgs-veld ook wel het god-deeltje wordt genoemd. Alsof dat element, door twee Belgen in de jaren zestig al gepostuleerd, de sleutel tot het universum is. Maar net als het opperwezen, van welke godsdienst dan ook, is het ‘godverdomse deeltje’ onbevattelijk, ondoordringbaar, transcendent en immanent tegelijk – te groot voor zoiets klein, te klein om groot te zijn.
Bijgevolg is de hoop die mensen uit de ontdekking puren, louter een kwestie van geloof, van blinde bewondering en heilig ontzag voor het onzichtbare, zoals religie dat ook is. En is zij niet de aartsvijand van de wetenschap?
(Tekst verscheen eerst in DS)

7 thoughts on “Het kleine Higgs blijkt het grote niks”

  1. Het antwoord op uw laatste vraag is volgens mij: neen. Het verbaast me dat u de [bijna ?] ontdekking van het Englert-Higgs-deeltje ziet als een overwinning van “de wetenschap”, die u plaatst ze in een soort concurrentiestrijd om het meeste “menselijke begrip”, die de wetenschap zou voeren met de filosofie en de religie. En in die strijd zegt u, legt de wetenschap de duimen. Eigenaardig toch. Is wetenschap, filosofie en religie niet de activiteit van één en dezelfde mensheid ? Kunnen we dan niet tegelijk wetenschapper, filosoof en gelovig zijn ? Ik dacht dat filosofie begint met de verwondering. Bovenstaand artikel lijkt me niet erg filosofisch — eerder een oprisping van ontereechte jaloezie, dan een bijdrage tot een levensnoodzakelijk debat omtrent : waar ligt de grens van ons waarnemingsvermogen ? En van de werkelijkheid ? Wat “is” en wat “is” niet ? Daartoe hebben we iedereen nodig, ook wetenschappers, filosofen en gelovigen.

  2. Dat zogenaamde deeltje van niks is wel nodig om dat niet al te snuggere hoofd bij elkaar te houden, mijn heer Goethals. Het is misschien wel het belangrijkste deeltje dat elke mens massa geeft, anders was u
    dus twee keer niks geweest, slechts een deeltje in het ijle universum..

  3. Popular Hybrid Shoes Jordan Spizike bring a GS models big virgin exclusive new color. This Jordan Spizike GS “Soar” high degree of exposure to the recent dark blue dress showing, burst Adds texture and delicate feelings ink dress.
    [url=http://www.jazzoklahoma.com]cheap retro jordans[/url]

  4. Black shoes complemented the overall water green dress, dotted with yellow detail the injection, bring eye-catching visual highlights. Air Jordan 13 “CP3” to calm the balance of the overall visual experience, bring contrast highlights, texture and color stitching considerable level of experience, under savor more features.
    cheap retro jordans http://www.yourcellan.com

Een reactie achterlaten op The Center for Association Resources Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *